รวมความรู้ด้านสุขภาพ Health Knowledgeสารอาหารบำบัดโรค Nutrition

อัลฟัลฟา (Alfalfa,Medicago sativa วงศ์ Fabaceae)

พืชวงศ์ถั่ว อายุ 2 ปี เดิมใช้เป็นอาหารสัตว์และบำรุงดิน ในยุโรป อเมริกา เพราะมีคุณค่าสารอาหารสูง ศัพท์ al-fal-fa มาจากภาษาอาหรับหมายถึง father of all food ในไทยเคยใช้เลี้ยงปศุสัตว์

องค์ประกอบสำคัญ

มีสารอินทรีย์สำคัญหลายชนิด ได้แก่

-กรดอะมิโนจำเป็น ครบทั้ง 10 ชนิด โดยเฉพาะมี arginine สูง เมล็ดมีกรดอะมิโน L-canavanine ซึ่งเป็น arginine analouge

-คาร์โบไฮเดรต มีน้ำตาล arabinose, fructose, sucrose, xylose

-ไวตามิน A, C, E และ K สูง แต่ไวตามิน B1, B6 และ B12 ต่ำ

-สารเม็ดสี เช่น คลอโรฟิลล์ เบต้า-แคโรทีน และ anthocyanins

-เกลือแร่ต่างๆ มี Ca, K, P, Fe สูง โดยเฉพาะ Mn มีถึง45.5 มก./กก.

-กรดอินทรีย์หลายชนิด เช่น lauric, malic, malonic, myristic, oxalic, palmitic, quinic

-สาร isoflavonoiods เช่น coumestrol, สาร saponins, coumarins, steroids, coumarin, alkaloids

-อัลคาลอยด์ stachydrine และ I-homo-stachydrine และ steroid saponin เช่น soyasapogenols, medicagenic

ฤทธิ์ทางชีวภาพ

จากการศึกษาพบว่า อัลฟัลฟามีฤทธิ์ที่น่าสนใจ เช่น อัลคาลอยด์มีฤทธิ์ขับประจำเดือนและขับน้ำนม และ

1.ลดไขมัน

-40g heat-treated alfalfa seed วันละ 3 ครั้ง รวม 8 อาทิตย์ ลดระดับคอเลสเตอรอลในผู้เป็น type II hyperlipoproteinemia ให้ลงสู่ระดับปกติได้

-สาร saponin และเส้นใย วมตัวกับ CL ในหลอดทดลอง

-สาร saponin จากราก ใบ และลำต้น ลด plasma-CL และการดูดซึม CL จากลำไส้สัตว์ทดลอง

-สาร saponin จากราก ลดคอเลสเตอรอลในเลือดลิง ซึ่งรับอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูง

2.ลดน้ำตาล

-แมงกานีสช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด

3.ต่อต้านเชื้อรา

-สาร medicagol สารซาโปนิน อาจไปรวมตัวกับสารสเตอรอลที่ผิวของเชื้อรา

-สาร  medicago acid glycoside จากราก เป็นพิษต่อเชื้อราหลายชนิดอย่างแรง

-กรด medicagenic, hederagenic glycosides ยังยั้งเชื้อ C.albicans, Torulopsis candida

ประโยชน์ และรูปแบบที่ใช้

สารสกัด ใช้ในขนมอบ เครื่องดื่ม อาหารปรุงสำเร็จ

ใบและยอด เคยใช้ขับปัสสาวะ แก้อักเสบ แก้เบาหวาน แผลในกระเพาะ อาหารไม่ย่อย หอบหืด ปวดข้อ โรคไต กระเพาะปัสสาวะ

ปัจจุบันนิยมใช้เป็นแหล่งคลอโรฟิลล์ เบต้าแคโรทีน ไวตามิน E, K, V เกลือแร่และใยอาหารในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอื่นๆ ในขนาด 5-10 ก./วัน

ทางยา ใช้รักษาโรคเลือดไหลไม่หยุด ไขข้ออักเสบ

ใบอัลฟัลฟา ใช้เป็นวัตถุดิบในการสกัด L-Arginine ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นการหลั่ง growth hormone ในคน

ข้อควรระวัง

แม้ไม่พบฤทธิ์ mutagenicity เมื่อทดสอบด้วย Salmonella strain TA 98 และ TA 100 แต่

-ฤทธิ์ oestrogenic จะรบกวนการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด หรือการรักษาด้วยฮอร์โมน

-canavanine ทำให้เกิดอาการคล้าย SLE ในลิงทดลอง จึงไม่ควรใช้ในผู้ที่มีประวัติเป็น SLE

-ไวตามิน K ขนาดสูงที่มีในอัลฟัลฟา อาจต้านฤทธิ์ของสารยับยั้งการแข็งตัวของเลือด

-สารซาโปนิน medicagenic acid ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกตัว และรบกวรการใช้ไวตามิน E

-ทั้งต้นทำให้เซลล์เยื่อบุผนังลำไส้เปลี่ยนแปลง อาจทำให้เกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่

-การบริโภคเมล็ด 80-160 ก./วัน อาจทำให้เกิด pancytopenia และ hypocomplementenemia ในคนปกติ

-สตรีมีครรภ์ และให้นมบุตร ยังไม่ควรใช้